D2.1 نەخشەڕێگای جێبەجێکردنی پرۆسەی بۆلۆنیا لە زانکۆکانی کوردستان
لە نێو دەستکەوتە سەرەکییەکانی پڕۆژەی APPRAIS، زانکۆ کوردییەکان توانیان لە ناوخۆدا کار لەسەر ئەولەویەت و ئامانجەکانیان بکەن و ستراتیژی خۆیان لەسەر جێبەجێکردنی پرۆسەی بۆلۆنیا وردتر بکەنەوە، بە پشتبەستن بە هەڵسەنگاندنی پێداویستییەکان کە لە قۆناغە سەرەتاییەکانی پڕۆژەکەدا ئەنجامدراون، و بەم شێوەیەش، بۆ پێناسەکردن نەخشەڕێگایەکی دامەزراوەیی کە دەبێت پەیڕەوی لێبکرێت بۆ پەسەندکردنی باشتری بنەماکانی پرۆسەی بۆلۆنیا.
نەخشەڕێگاکە پەیوەستە بەو پلانە ستراتیژییە دامەزراوەییانەی کە پێویستە زانکۆ کوردییەکان دوای کرداری بنیاتنانی تواناکانی ئاپرایس پەرەی پێبدەن، هەروەها ئەو پرۆسەیە دەخاتە ڕوو کە پێویستە بۆ جێبەجێکردنی پرۆسەی بۆلۆنیا لەسەر ئاستی دامەزراوەیی، واتە ئەو کردارانەی کە هەریەکەیان پەرەی پێبدەن زانکۆ، ئەو ماوەیەی کە پێویستە، ئەولەویەتەکانی ستراتیژی، ئەنجامە چاوەڕوانکراوەکان و کاریگەرییە ئەگەرییەکان، و لە کۆتاییدا تیمەکان و/یان بەشەکانی بەرپرسیار بۆ جێبەجێکردنی پرۆسەی چاکسازی زانکۆ.
بەمەبەستی دیاریکردنی نەخشەڕێگای باڵای کوردی، بەدواداچوونێک لەلایەن زانکۆی چەرموو لە شوباتی 2022 ئەنجامدراوە، لەڕێگەی پێناسەکردنی ڕاپرسییە ئامانجدارەکان کە ئاراستەی مامۆستایان و خوێندکارانی زانکۆ کوردییەکان کراوە. توێژینه وه که ئامانجی لێکۆڵینه وه بوو له باره ی دۆخی هونه ڕی جێبه جێکردنی پڕۆسه ی بۆلۆنیا له ناوچه ی کوردستانی عێراق. ئه م کاره خزمه تی باشتر ئاگاداربوون و پاڵپشتیکردنی پرۆسه ی پێناسه کردنی نه خشه ڕێگا له لایه ن هاوکاره کورده کان بوو، له ڕێگه ی دروستکردنی بنکه یه کی زانیاری و به زانینی دۆخی ئێستای جێبه جێکردنی پرۆسه ی بۆلۆنیا له ڕێگه ی تێڕوانین و ئه زموونی مامۆستایان و قوتابیان له هه ڕ یه کێک له 8 زانکۆ حکومییە هاوبەشەکان.
دەرئەنجامی ئەم بەدواداچوونە یەکەمجارە لە جۆری خۆیدا و بۆ یەکەمجار ڕۆشنایی خستە سەر دەرئەنجام و پێشکەوتن و تەحەددیات و کەلێن و ئامانجەکانی زانکۆ کوردستانییەکانی سەرقاڵی جێبەجێکردنی چاکسازی بەرەو پڕۆسەی بۆلۆنیا لە ماوەی ٤-ساڵی ڕابردوودا.
دەتوانن ڕاپۆرتی جێبەجێکردنی پڕۆسەی بۆلۆنیا لە زانکۆ کوردیەکان لێرە بخوێننەوە.
لەم چوارچێوەیەدا بۆ گەیشتن بە داڕێژەی نەخشەڕێگای هاوبەش وەک ڕێنمایی و ئاماژەیەک بۆ هاوبەشە کوردەکان، وۆرک شۆپێکی ڕاوێژکاری لە شاری پیزا لە ١٥ی ئازاری ٢٠٢٢ ڕێکخرا کە تیایدا دامەزراوە باڵاکانی کورد بۆنەی بیرکردنەوە و کارکردن لەسەر ئەو ئامانجە هاوبەشانە هەبوو کە دەبێ بگەنە دەست بۆ جێبەجێکردنی پرۆسەی بۆلۆنیا. وۆرکشۆپی ڕاوێژکاری بۆنەیەک بوو بۆ ئەوەی هاوبەشە ئەوروپییەکان ئەزموونەکانیان لەگەڵ جێبەجێکردنی پرۆسەی بۆلۆنیا لە ئیتاڵیا، ئیسپانیا، پورتوگال و نەرویژدا باس بکەن، هەروەها وەڵامدانەوەی گومانەکانی دامەزراوە باڵاکانی کوردستان سەبارەت بە پرۆسەی جێبەجێکردنیان. زانکۆکانی ئەوروپا پراکتیزە باشەکان، وانە فێربووەکان، بەربەستەکان و چارەسەرەکانیان هاوبەش کرد، بۆ پێشکەشکردنی ڕێنمایی لە پرۆسەی جێبەجێکردنی پرۆسەی بۆلۆنیا. پاشان، نوێنەرانی کورد باسیان لە ئامانجە ئاست بەرزەکان بۆ زانکۆکان کرد وەک بنەمای ڕێنمایی بۆ نەخشەڕێگاکە.
دوابەدوای وۆرکشۆپی ڕاوێژکاری لە شاری پیزا وۆرک شۆپێکی دیکە کە لەماوەی هەفتەی ڕاهێناندا لە شاری سلێمانی ڕێکخرابوو، بەتایبەتی لە ١٦ی حوزەیرانی ٢٠٢٢، ئەو داڕێژەی کە بۆ نەخشەڕێگاکە پەرەی پێدرابوو لەلایەن هاوکارانی زانکۆی ئێڤۆراوە پێشکەشکرا، و زانکۆ کوردیەکان دەرفەتی کارکردنیان لە نێوان هاوتاکانیاندا هەبوو بۆ دەستپێکردنی دیزاینی نەخشەڕێگای خۆیان. ئەوان دەستیان بە ڕەنگدانەوەی کرد لەسەر ئەو ئامانجانەی کە دەبێ بگەنە جێبەجێکردنی سیستەمێکی باشتری حوکمڕانی زانکۆ و پەسەندکردنی هەندێک لە بنەماکانی پرۆسەی بۆلۆنیا بە شێوەیەکی ڕێکوپێک. ئەوان لە گروپی کارکردنی بچووکدا کاریان دەکرد، هەریەکەیان مافی ئەوەیان هەبوو باس لە یەک ئامانجی نەخشەڕێگاکە بکەن و نەخشێک دیاری بکەن کە بۆچی و کێ و چۆن لەخۆدەگرێت. هەر گروپێک چالاکیی و سەرچاوە و کاتی گەیشتن بە ئامانجی دیاریکراو لە ڕێگەی نەخشەڕێگاکەدا دیاریکرد، بە هاوئاهەنگی لەگەڵ ستراتیژی نیشتمانی سەبارەت بە خوێندنی باڵا و چاکسازی بۆ جێبەجێکردنی پرۆسەی بۆلۆنیا.
ئەم ڕێبازە ڕاوێژکارییە وایکرد کە زانکۆ کوردییەکان دواجار نەخشەڕێگاکانی خۆیان دیاری بکەن، کە وەک بنەمایەک بۆ داڕشتنی پلانی کاری دامەزراوەیی، وەک هەنگاوێکی دیکە بۆ پێشەوە. زانکۆی ئێڤۆرا، لە ڕۆڵی خۆیدا وەک ڕێکخەری ئەرکەکە، هاوکاری تەکنیکی و فیدباکێکی پێشکەش بە هاوکارە کوردەکان کرد بۆ پشتیوانیکردنیان لە پرۆسەی داڕشتنی نەخشەڕێگا دامەزراوەییەکان.
بۆ زانینی زیاتر دەربارەی نەخشەڕێگای دامەزراوەیی کە لە لایەن ٨ زانکۆ هاوبەشە کوردییەکانەوە داڕێژراون، دەتوانن لێرەدا ڕاوێژ بە نەخشەڕێگاکان بکەن.
نەخشەڕێگاکە پەیوەستە بەو پلانە ستراتیژییە دامەزراوەییانەی کە پێویستە زانکۆ کوردییەکان دوای کرداری بنیاتنانی تواناکانی ئاپرایس پەرەی پێبدەن، هەروەها ئەو پرۆسەیە دەخاتە ڕوو کە پێویستە بۆ جێبەجێکردنی پرۆسەی بۆلۆنیا لەسەر ئاستی دامەزراوەیی، واتە ئەو کردارانەی کە هەریەکەیان پەرەی پێبدەن زانکۆ، ئەو ماوەیەی کە پێویستە، ئەولەویەتەکانی ستراتیژی، ئەنجامە چاوەڕوانکراوەکان و کاریگەرییە ئەگەرییەکان، و لە کۆتاییدا تیمەکان و/یان بەشەکانی بەرپرسیار بۆ جێبەجێکردنی پرۆسەی چاکسازی زانکۆ.
بەمەبەستی دیاریکردنی نەخشەڕێگای باڵای کوردی، بەدواداچوونێک لەلایەن زانکۆی چەرموو لە شوباتی 2022 ئەنجامدراوە، لەڕێگەی پێناسەکردنی ڕاپرسییە ئامانجدارەکان کە ئاراستەی مامۆستایان و خوێندکارانی زانکۆ کوردییەکان کراوە. توێژینه وه که ئامانجی لێکۆڵینه وه بوو له باره ی دۆخی هونه ڕی جێبه جێکردنی پڕۆسه ی بۆلۆنیا له ناوچه ی کوردستانی عێراق. ئه م کاره خزمه تی باشتر ئاگاداربوون و پاڵپشتیکردنی پرۆسه ی پێناسه کردنی نه خشه ڕێگا له لایه ن هاوکاره کورده کان بوو، له ڕێگه ی دروستکردنی بنکه یه کی زانیاری و به زانینی دۆخی ئێستای جێبه جێکردنی پرۆسه ی بۆلۆنیا له ڕێگه ی تێڕوانین و ئه زموونی مامۆستایان و قوتابیان له هه ڕ یه کێک له 8 زانکۆ حکومییە هاوبەشەکان.
دەرئەنجامی ئەم بەدواداچوونە یەکەمجارە لە جۆری خۆیدا و بۆ یەکەمجار ڕۆشنایی خستە سەر دەرئەنجام و پێشکەوتن و تەحەددیات و کەلێن و ئامانجەکانی زانکۆ کوردستانییەکانی سەرقاڵی جێبەجێکردنی چاکسازی بەرەو پڕۆسەی بۆلۆنیا لە ماوەی ٤-ساڵی ڕابردوودا.
دەتوانن ڕاپۆرتی جێبەجێکردنی پڕۆسەی بۆلۆنیا لە زانکۆ کوردیەکان لێرە بخوێننەوە.
لەم چوارچێوەیەدا بۆ گەیشتن بە داڕێژەی نەخشەڕێگای هاوبەش وەک ڕێنمایی و ئاماژەیەک بۆ هاوبەشە کوردەکان، وۆرک شۆپێکی ڕاوێژکاری لە شاری پیزا لە ١٥ی ئازاری ٢٠٢٢ ڕێکخرا کە تیایدا دامەزراوە باڵاکانی کورد بۆنەی بیرکردنەوە و کارکردن لەسەر ئەو ئامانجە هاوبەشانە هەبوو کە دەبێ بگەنە دەست بۆ جێبەجێکردنی پرۆسەی بۆلۆنیا. وۆرکشۆپی ڕاوێژکاری بۆنەیەک بوو بۆ ئەوەی هاوبەشە ئەوروپییەکان ئەزموونەکانیان لەگەڵ جێبەجێکردنی پرۆسەی بۆلۆنیا لە ئیتاڵیا، ئیسپانیا، پورتوگال و نەرویژدا باس بکەن، هەروەها وەڵامدانەوەی گومانەکانی دامەزراوە باڵاکانی کوردستان سەبارەت بە پرۆسەی جێبەجێکردنیان. زانکۆکانی ئەوروپا پراکتیزە باشەکان، وانە فێربووەکان، بەربەستەکان و چارەسەرەکانیان هاوبەش کرد، بۆ پێشکەشکردنی ڕێنمایی لە پرۆسەی جێبەجێکردنی پرۆسەی بۆلۆنیا. پاشان، نوێنەرانی کورد باسیان لە ئامانجە ئاست بەرزەکان بۆ زانکۆکان کرد وەک بنەمای ڕێنمایی بۆ نەخشەڕێگاکە.
دوابەدوای وۆرکشۆپی ڕاوێژکاری لە شاری پیزا وۆرک شۆپێکی دیکە کە لەماوەی هەفتەی ڕاهێناندا لە شاری سلێمانی ڕێکخرابوو، بەتایبەتی لە ١٦ی حوزەیرانی ٢٠٢٢، ئەو داڕێژەی کە بۆ نەخشەڕێگاکە پەرەی پێدرابوو لەلایەن هاوکارانی زانکۆی ئێڤۆراوە پێشکەشکرا، و زانکۆ کوردیەکان دەرفەتی کارکردنیان لە نێوان هاوتاکانیاندا هەبوو بۆ دەستپێکردنی دیزاینی نەخشەڕێگای خۆیان. ئەوان دەستیان بە ڕەنگدانەوەی کرد لەسەر ئەو ئامانجانەی کە دەبێ بگەنە جێبەجێکردنی سیستەمێکی باشتری حوکمڕانی زانکۆ و پەسەندکردنی هەندێک لە بنەماکانی پرۆسەی بۆلۆنیا بە شێوەیەکی ڕێکوپێک. ئەوان لە گروپی کارکردنی بچووکدا کاریان دەکرد، هەریەکەیان مافی ئەوەیان هەبوو باس لە یەک ئامانجی نەخشەڕێگاکە بکەن و نەخشێک دیاری بکەن کە بۆچی و کێ و چۆن لەخۆدەگرێت. هەر گروپێک چالاکیی و سەرچاوە و کاتی گەیشتن بە ئامانجی دیاریکراو لە ڕێگەی نەخشەڕێگاکەدا دیاریکرد، بە هاوئاهەنگی لەگەڵ ستراتیژی نیشتمانی سەبارەت بە خوێندنی باڵا و چاکسازی بۆ جێبەجێکردنی پرۆسەی بۆلۆنیا.
ئەم ڕێبازە ڕاوێژکارییە وایکرد کە زانکۆ کوردییەکان دواجار نەخشەڕێگاکانی خۆیان دیاری بکەن، کە وەک بنەمایەک بۆ داڕشتنی پلانی کاری دامەزراوەیی، وەک هەنگاوێکی دیکە بۆ پێشەوە. زانکۆی ئێڤۆرا، لە ڕۆڵی خۆیدا وەک ڕێکخەری ئەرکەکە، هاوکاری تەکنیکی و فیدباکێکی پێشکەش بە هاوکارە کوردەکان کرد بۆ پشتیوانیکردنیان لە پرۆسەی داڕشتنی نەخشەڕێگا دامەزراوەییەکان.
بۆ زانینی زیاتر دەربارەی نەخشەڕێگای دامەزراوەیی کە لە لایەن ٨ زانکۆ هاوبەشە کوردییەکانەوە داڕێژراون، دەتوانن لێرەدا ڕاوێژ بە نەخشەڕێگاکان بکەن.